Sterren en Dolfijnen

Over het eerste deel van de grote oversteek, van Split tot Crotone. Non-stop sailing, dag en nacht. De zuiderse sterrenhemel, dolfijnen, en nieuwe, fijne vriendschappen.

Verzamelen in Split

Vrijdag is het verzamelen in Split, voor de grote oversteek naar Sardinië. De weerkaarten beloven prachtig zeilweer.

Omdat het team incrementeel werd samengesteld, zijn de reisplannen van de teamleden verschillend, en komen de teamleden één voor één aan. Edgar arriveert als eerste, en heeft al meteen een opdracht: proviand inslaan voor een team van 4 personen, voor een periode van tenminste 4 dagen.

Tegen 15u30 is iedereen ter plekke en beginnen de voorbereidingswerken. En ja, de nieuwe loopplank werd geleverd in Aquileia, en vandaar verstuurd naar de jachthaven van Split. De oude loopplank, die in Monfalcone werd meegegeven om ons uit de nood te helpen, zal haar zoveelste nieuwe leven beginnen, en wordt achtergelaten voor wie er iets aan heeft.

De voorbereidingen lopen tot een flink eind in de avond: al het proviand op gepaste wijze stockeren, het verkennen van de boot voor de nieuwelingen, het opstellen van het reisplan ... Daarna op tijd naar bed, want de volgende dag is het vroeg starten.

Het Team

Het team is samengesteld uit directe en indirecte zeilrelaties van Pierre-Michel, die ons in Porto Rotondo zal vervoegen. Van rechts naar links zien we: Edgar, ervaren zeiler en benjamin van het gezelschap, Benoit, skipper voor de oversteek, Sébastien, ervaren zeiler, en Wouter, u ondertusen welbekend.

Er worden harde afspraken gemaakt, waaronder:

• Reddingsvesten aan bij 10 kn wind of meer, en 's nachts altijd.
• Tijdens de nacht hangt iedereen aan dek vast met een lifeline.
• Er wordt geen alcohol gebruikt, tenminste niet wanneer we varen.
• Roken kan enkel achteraan, aan dek, en slechts één persoon tegelijkertijd.

Een reddingsvest is een vest met drijfvermogen die een verkeerde houding van een drenkeling in het water corrigeert, zodat het gezicht altijd boven water blijft. Vaak met automatische opblaasfunctie en noodsignaal. Een lifeline is een elastische veiligheidslijn met 2 of 3 musketonhaken, waarmee je jezelf vastklikt aan een looplijn of een vast element van de boot. Dat verhindert dat een persoon die dreigt overboord te gaan ook effectief in het water terechtkomt.

Ja, er zijn enkele rokers bij, en er wordt een leeg flesje met een bodempje water opgehangen aan de achterstag voor as en peuken.

De cabines worden toegewezen, met gepaste kleurcodering.

De navigatieverlichting van een boot vereist een groen licht aan stuurboord en een rood licht aan bakboord. Je kan dit onthouden met het mnemotechisch hulpwoordje "gras", als afkorting van "groen rechts aan stuurboord".

Tenslotte wordt, met betekenisvolle blik, de onder mannen obligate afspraak gemaakt: "What happens on the boat, stays on the boat.". Twee flessen prosecco werden ingeslagen voor het vieren van de aankomst in Catanië, halfweg het volledige traject.

Een Moeilijke Start

Zaterdag zijn we allen om 3u30 op, en we slagen erin om 4u30 effectief uit te varen. Er is nogal wat zijwind in de marina, en weinig ruimte om te manoeuvreren tussen de verschillende pontons, tjokvol met boten, maar met wat bijsturing lukt het ons zonder incidenten de marina uit te varen. Naar goede gewoonte concluderen we dat het goed verliep, kwestie het zelfvertrouwen van Wouter aangaande te bestendigen.

Het eerste deel van het traject, in het halfdonker, ligt nog achter de wind- en golfschaduw van de eilanden. Er staat slechts 6 kn ruime wind, 0.8 kn stroming tegen, en we heisen grootzeil en fok.

Het rak uit de eilanden verloopt tergend traag. Langzaam verdwijnt Split uit het gezichtsveld. Eens voorbij de eilanden hebben we 10 kn wind en gaat het even wat sneller. Kort daarna valt de wind echter weer grotendeels weg, en na 2u30 hebben we 9 NM afgelegd. Dat is 1% van het totale traject, stelt Wouter, aan welk tempo het traject 10 dagen full-time zou vergen, maar daar wordt niemand blij van.

Gelukkig valt er af en toe wel een bijzonderheid te zien.

Team Spirit

Het is ondertussen al enige tijd klaar, en we gebruiken de relatieve rust om te ontbijten. Bij het inslaan van proviand werd er spontaan geopteerd voor verse voeding, met veel groenten en fruit, kwistig verrijkt met verschillende smaakmakers. Dat, eerder dan pakketjes droge voeding die je laat zwellen in warm water, of geconserveerde, bereide gerechten. Sébastien bijt de spits af en serveert een excellent ontbijt, met ei, spek, groentjes, kruiden en brood.

Eerder ongebruikelijk voor een gezelschap van mannen, blijkt iedereen een gezonde affiniteit voor eten te combineren met de wil en de kunde om dat eten klaar te maken. Over de komende dagen neemt elk zijn beurt en zien we spaghetti met groenten en pikante saus van Benoit, verse salades en pasta van Edgar en Sébastien, en risotto met pancetta en venkel van Wouter. Dit creëert een sfeervolle basis voor een vlotte, bredere samenwerking, waarbij elk team member spontaan bijdraagt tot het takenpakket dat zich aandient op een zeilboot, zeiltechnisch, logistiek, sanitair ...

Champagne Sailing

Eens voorbij de Kroatische eilanden, bij het oversteken van de Adriatische zee, ontwikkelt zich een gunstige wind uit het noordoosten, 15 tot 20 kn. We varen voortdurend op zeil, half tot ruim, grootzeil en gennaker, en maken flink voortgang, met snelheden net beneden de 10 kn. Champagne Sailing noemt Benoit het, en inderdaad, het is een bruisende ervaring.

In de loop van de vroege avond neemt de wind nog toe in kracht, tot 24 kn, waarbij de boot af en toe duidelijk overpowered is. Met de onregelmatigheid van de wind is het hard werken aan het roer. Ook de golven zwellen aan tot 2.5m en zelfs 3m, in de rug van de boot. Later op het traject ervaren we bij gelijkaardige condities de zogenaamde surf bursts waarvan sprake is tijdens de evaluatie van de helix gennaker door Yachting World. De boot wordt daarbij meegenomen door een golf, in een soort van surfbeweging, waarbij de korstondige acceleratie duidelijk voelbaar is.

Bij het analyseren van de log van de boot na de trip noteren we een maximum snelheid van 14.2 kn. Een hele prestatie, menen we.

Technisch Probleem

Het roltouw van de gennaker blijkt bij inspectie beschadigd te zijn. Het touw is van het merk Marlow, en bestaat uit een dyneema core, een sterke kern, zeg maar, en een coating die de core beschermt tegen UV-straling en andere kwade krachten. De coating is doorgescheurd, met duidelijke sporen van verhitting.

We slaan er de documentatie van de furler op na, merk Karver. Blijkt dat de oorspronkelijk montage van de furler, waarbij de in- en uitgangen zich aan de linkerzijde bevonden, toch de correcte is. De truuk die we bedachten tijdens onze rustdag in Kroatië, was gebaseerd op een foutieve veronderstelling.

Voor een vlotte werking van de furler, dient de ingang voor het touw voor het oprollen wel degelijk aan de zijkant te staan, zodat de trekkracht tangentieel op de furler wordt uitgeoefend.

We verwijderen de harpsluiting die we monteerden om de furler gedraaid te positioneren, en merken dat deze aan de binnenzijde al substantieel uitgesleten is. Opgepikt in de nautic shop van de marina in Umag, Kroatië, en duidelijk van mindere kwaliteit.

Nachtzeilen

Wanneer het nuttig of nodig is 's nachts door te zeilen, wordt het team opgesplitst en een rolbeurt afgesproken. Edgar en Sébastien vormen een eerste team, Benoit en Wouter vormen een tweede team. De rolbeurten beslaan 3 of 4 uur.

We maken van de gelegenheid gebruik om de radar te testen. Works like a charm.

De lifelines komen voor een eerste maal in actie.

De Zuiderse Sterrenhemel

Nachtzeilen is magisch, ondanks de vermoeidheid en de desoriëntatie. Zelfs de volle koffiepot, Bialetti uiteraard, die versgezet van het fornuis valt, kan de sfeer niet bederven.

De zonsondergang op zee geeft prachtige plaatjes.

Maar er is vooral de prachtige sterrenhemel. Midden op zee, met minimale lichtvervuiling, is een gigantisch aantal sterren zichtbaar, en zie je ook duidelijk de lichtere band die we kennen als de melkweg.

Het nachtelijke tafereel geeft inspiratie tot en gelegenheid voor lange gesprekken over grote en kleine onderwerpen. Benoit en Wouter sparren over innovatie in bedrijfsvoering, politieke systemen, artificiële intelligentie, cosmologie ... Bij het zien van die fantastische sterrenhemel citeert Benoit Hägar filosofisch: "Waarom zijn wij zo groot en zij zo klein ?".

Er wordt een bijzondere band gesmeed, en het gesprek gaat verder over vreemde talen, Benoit die zich op eigen initiatief het Noors eigen maakte, en herinneringen aan onze kindertijd. "Tioneb Nevuarts", stelt Benoit. "Retuow Nav Teilvtnas", antwoordt Wouter instantaan. Een schaterlach van herkenning. Stilte.

Dolfijnen voor Ontbijt

Wissel van de wacht, 5u 's ochtends. De wekker onbehouwen en genadeloos. Moeizaam op. Maansopgang gevolgd door zonsopgang. In rustiger water zien we hier en daar rond de boot een vin door het wateroppervlak snijden.

Dolfijnen. Af en toe springen er enkele uit het water. Sommigen klein, anderen groter. Met jongen dus. Wat een relatief omvangrijke school blijkt te zijn volgt de boot gedurende meer dan een half uur. Foto's hebben we niet, ontroerd zijn we des te meer.

Non-Stop Sailing

Een eerste non-stop traject loopt al meteen van Split, Kroatië, tot Crotone, Calabrië, Italië, 350 NM, en wordt afgelegd in 52u. Bij het oversteken van de grens, ergens midden in de Adriatische zee, vervangt Sébastien netjes de courtesy flag.

We passeren opeenvolgend Bari, Brindisi en Leica, en richten ons op Crotone, op de hiel van de voet van Italië. De zee bereikt dieptes boven de 1000 meter. De windrichting is minder gunstig nu, en omdat we niet de tijd hebben om op te kruisen, varen we lange passages op motor. Voor de eerste passage van Split, Kroatië, tot Crotone, Calabrië, Italië tellen we 28u30 varen op zeil en 23u30 varen op motor of motor en zeil.

Trajecten tegen de wind in op motor zijn erg ongunstig. Afhankelijk van de hoogte en het ritme van de golven, stampt de boot vervaarlijk. Vooral in de boeg van de boot, waar de master's cabin zich bevindt, is dit effect het grootst. Toch lukt slapen in de boeg, merkwaardig genoeg, uitstekend, zonder zeeziek te worden, geholpen door vermoeidheid en het ontbreken van de visuele waarneming.

Stampen is de op-en-neer gaande beweging van de boot, waarbij die na het rijzen op een golf, hard neerkomt op de volgende golf. Rollen is het heen-en-weer kantelen van de boot rond zijn lengteas. Slingeren is het heen-en-weer bewegen van de romp rond een verticale as.

De motor is een Volvo Penta, 75 pk, model D2, sail drive, met een propeller van Ewol. Met de motor op 2000 toeren haalt de boot 7 kn. Een eerste meting geeft een verbruik van 46 l over 50 NM, ofwel 0.91 l/NM.

Tijdens gans het traject houdt Benoit een gedetailleerd logboek bij, om te tonen hoe het moet, maar ook een trauma van zijn ervaring in the Roaring Forties. We wijzen fijntjes op de culinaire appreciatie midden van de rechterpagina.

We sluiten af met weerom een buitengewoon geslaagd aanmeermanoeuver, ditmaal in Crotone. Ja, Crotone. Catanië komt later. In Crotone tanken we bij, want de weg is nog lang.

De kleur van het water is prachtig, azuurblauw, maar met een melkachtig gebrek aan transparantie.

Het is erg rustig in de haven. Toch komt na enkele minuten de Nederlandse Blue Coral aanmeren, een Grand Soleil 56. Prettig om na 52u op zee iemand te ontmoeten. We praten even bij. Blue Coral verlegt zich na de tankbeurt naar een ander ponton, verder de haven in. Wij blijven de nacht liggen aan de tankplaats, omdat het mag.

Een lang vermoed probleem met substantiële afwijkingen op het magnetisch compas van beide helm stations, blijkt veroorzaakt door het gebruik van de magneetstrips van Silwy die we op de helm stations bevestigden voor het fixeren van bekers en glazen. Stays on the boat, guys.